Γιάννενα - Ελευθέρια: Αποκαλυπτήρια γλυπτού Κώστα Βαρώτσου παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας

Με ιδιαίτερη λαμπρότητα κορυφώνονται σήμερα κι αύριο οι εορταστικές εκδηλώσεις για την εκατοστή επέτειο από την απελευθέρωση της πόλης των Ιωαννίνων, τις οποίες τιμά με την παρουσία του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας.

Σήμερα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εγκαινίασε την έκθεση του Θεόδωρου Παπαγιάννη με τίτλο «Το ψωμί» η οποία φιλοξενείται στο Ιστορικό Αρχείο- Μουσείο Ηπείρου.

Ακολούθησε μία λιτή και συγκινητική εκδήλωση στο Κάστρο των Ιωαννίνων και στην πλατεία που από σήμερα φέρει πλέον το όνομα του Μίνωα Μάτσα. Στον ίδιο χώρο, έγιναν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τα αποκαλυπτήρια του γλυπτού που φιλοτέχνησε ο Κώστας Βαρώτσος και δώρισε στην πόλη η οικογένεια Μάτσα.

Ένα κυπαρίσσι από πέτρα και γυαλί, ένα δέντρο ταυτισμένο με την Ελλάδα, με τον μοναδικό τρόπο που το σχεδίασε ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της χώρας.

Το Δημοτικό Συμβούλιο Ιωαννίνων, ομόφωνα, στις 21 Μαρτίου 2012 είχε αποφασίσει να ονομάσει την πλατεία του Κάστρου σε «πλατεία ΜΙΝΩΟΣ Σαμουήλ ΜΑΤΣΑ», τιμώντας το σύνολο του έργου του και συνολικά την προσφορά της κατεστραμμένης από το ναζισμό Εβραϊκής Κοινότητας Ιωαννίνων.

Για το έργο και την προσφορά του Μίνωα Μάτσα μίλησε στη διάρκεια της εκδήλωσης ο Δήμαρχος Ιωαννίνων Φίλιππας Φίλιος. Ο κ. Φίλιος ανέφερε:

Ο Μίνως Μάτσας είδε το φως της ζωής στην Πρέβεζα το 1903. Ήταν το τέταρτο και τελευταίο παιδί του Σαμουήλ Μάτσα και της Σταμούλας οικογένειας Ρωμανιωτών Εβραίων, άρα Γιαννιωτών που φέρονται εγκατεστημένοι στην Πρέβεζα, τουλάχιστον από τις αρχές του 18ου αιώνα. Τελείωσε τις γυμνασιακές του σπουδές μεταξύ Ιωαννίνων και Πρέβεζας το 1921.

Από πολύ μικρός έλεγε ότι ήθελε να γίνει γιατρός. Έτσι το 1922 γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Λίγος χρόνος όμως χρειάστηκε για να διαπιστώσει ότι δεν άντεχε το μάθημα ανατομίας κι έτσι μεταγράφεται στην Νομική Σχολή, ενώ παράλληλα εργάζεται στην Αγροτική Τράπεζα. Το 1926 στρατεύεται και υπηρετεί μέχρι το 1928 στη στρατιωτική μπάντα λόγω των μουσικών γνώσεών.

Από το 1927 αρχίζει να γράφει στίχους. Τα πρώτα του τραγούδια μελοποιούνται από τους κορυφαίους της εποχής Νίκο Χατζηαποστόλου και Παναγιώτη Τούντα και ηχογραφούνται πριν ακόμα έχει οποιαδήποτε επαγγελματική σχέση με τη δισκογραφία.

Σήμερα αποτιμώντας, έστω και καθυστερημένα, το έργο του, διαπιστώνουμε ότι στο θέμα των επιλογών και των αποφάσεών του, με τρόπο αντικειμενικό και γαλήνιο άνοιξε το δρόμο και έδωσε τη δυνατότητα έκφρασης στα σημαντικότερα πρόσωπα- σύμβολα σήμερα- του μουσικού πολιτισμού στο χώρο του ελληνικού τραγουδιού.

Πολύ γρήγορα και έγκαιρα συνειδητοποίησε τις κοινωνικές διαφοροποιήσεις που θα επιδρούσαν αναγκαία και στο τραγούδι δείχνοντας με τις επιλογές του τους νέους δρόμους κάθε φορά. Παρά τη σημαντική του συμβολή και τις καθοριστικές παρεμβάσεις του, ουσιαστικά παρέμεινε στο περιθώριο, όπου με ιδιαίτερη ταπεινότητα δημιουργούσε και αποφάσιζε για το καλό των συνεργατών του και του τραγουδιού.

Παρά το γεγονός ότι υπήρξε ο πολυγραφότερος στιχουργός του ελληνικού τραγουδιού για τριάντα ολόκληρα χρόνια, ελάχιστος αριθμός δίσκων φέρει το όνομά του στην ετικέτα, ενώ με εννέα διαφορετικά ψευδώνυμα απέκρυψε το μέγεθός του έργου του, οικοδομώντας έτσι το πρότυπο του «αινιγματικού» δημιουργού. 

Αυτό ήταν ακόμα μια δυσκολία προσέγγισης του έργου του. Κι ακόμα δυσκολότερο ήταν να διαμορφωθεί μια εικόνα για ένα πρόσωπο που δεν είχε δώσει ποτέ ούτε μια συνέντευξη καταγεγραμμένη σε οποιοδήποτε έντυπο, ούτε είχε φωτογραφηθεί με κάποιο από τα διάσημα δημιουργήματά του.

Ευτυχώς στην πορεία αυτού του εγχειρήματος, βρέθηκαν μερικοί επιζώντες από τους παλιούς του συνεργάτες που με τις μαρτυρίες τους έδωσαν αρκετά στοιχεία γι’ αυτή την πολύμορφη προσωπικότητα, που θα μπορούσε να μπει πρώτος στον «αγιολόγιο» των ιερών προσώπων του ελληνικού τραγουδιού.

Τον Δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο Ιωαννίνων ευχαρίστησε ο κ. Μάκης Μάτσας για την τιμή που έγινε στον πατέρα του. Ευχαρίστησε επίσης τον πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον διακεκριμένο καλλιτέχνη Κώστα Βαρώτσο που φιλοτέχνησε το γλυπτό έργο.

«Στις 26 Σεπτεμβρίου του 1970 με δάκρυα στα μάτια σκάλιζα πάνω σε ένα κρύο μάρμαρο λίγα ζεστά λόγια που έβγαιναν μέσα από τα βάθη της ψυχής μου. «Σε σένα πατέρα. Σε σένα που μ’ έμαθες τι πει εντιμότητα, δικαιοσύνη, τι θα πει αγάπη, φιλία.» Αυτός ήταν ο δάσκαλός μου. Αυτός με έκανε άνθρωπο. Ο Μίνως Μάτσας. Με αυτές τις αξίες πορεύτηκε στη ζωή του. Πήρε αποφάσεις, πολλές φορές σε βάρος του, στηρίζοντας και αναδεικνύοντας με την διορατικότητά του ανθρώπους που στην εξέλιξη τους όμως τον δικαίωσαν γιατί μαζί του δημιούργησαν αυτό που σήμερα ονομάζουμε πολιτιστική, μουσική κληρονομιά. Εθνικό μας λαικό τραγούδι», ανέφερε στην ομιλία του ο κ. Μάκης Μάτσας.

pamepreveza.gr