Βρέθηκε άγνωστο είδος αρχαϊκών ανθρώπων

Η εντυπωσιακή ανακάλυψη φωτίζει την εξέλιξη των Νεάντερταλ αλλά και του μοντέρνου ανθρώπου

Το 1976 σε ένα υπόγειο σπήλαιο στα όρη Αταπουέρκα της βόρειας Ισπανίας εντοπίστηκαν ανθρώπινα απολιθώματα δεκάδων χιλιάδων ετών. 

Τα επόμενα χρόνια οι ανασκαφές εκεί έφεραν στο φως περίπου επτά χιλιάδες απολιθώματα ανθρώπων που ζούσαν πριν από δεκάδες χιλιάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες έτη. Η επιστημονική κοινότητα έχει βαφτίσει το σπήλαιο «Η χαράδρα των οστών» (Sima de los Huesos) και η τελευταία έρευνα που έγινε εκεί αποκάλυψε 17 κρανία που σύμφωνα με τις πρώτες μελέτες τους ανήκουν σε ένα άγνωστο μέχρι σήμερα είδος αρχαϊκών ανθρώπων που ζούσε στην Ευρώπη που αποτελεί μάλιστα πρόγονο των Νεάντερταλ. Η ανακάλυψη ρίχνει νέο φως στην εξέλιξη όχι μόνο των Νεάντερταλ αλλά και του ανθρώπινου γένους γενικότερα.

Τι γνωρίζουμε

Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι ο μοντέρνος άνθρωπος (Homo sapiens) είναι το μόνο εν ζωή είδος homo, το όνομα του βιολογικού γένους στο οποίο ανήκουν οι άνθρωποι. Τα πρώτα είδη homo πιστεύεται ότι έκαναν την εμφάνιση τους στην Αφρική πριν από περίπου δύο εκ. έτη. Πριν από περίπου 500-400 χιλιάδες έτη κάποια είδη αρχαϊκών ανθρώπων διαχωρίστηκαν από άλλα είδη ανθρωπιδών που ζούσαν την ίδια περίοδο σε Αφρική και τις ανατολικές περιοχές της Ασίας. 

Αυτά τα αρχαϊκά είδη ανθρώπων εγκαταστάθηκαν τελικά σε περιοχές της Ευρασίας. Η εξέλιξη αυτών των ειδών οδήγησε στην εμφάνιση των Νεάντερταλ που έκαναν την εμφάνιση τους στην Ευρώπη και την Ασία πριν από περίπου 400 χιλιάδες έτη και εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς πριν από περίπου 50 χιλιάδες έτη. 

Ο μοντέρνος άνθρωπος έκανε την εμφάνιση του πριν από 200-100 χιλιάδες έτη στην Αφρική και γρήγορα μετανάστευσε σε Ευρώπη και Ασία. Οι Νεάντερταλ θεωρούνται οι κοντινότεροι συγγενείς του μοντέρνου ανθρώπου. Εχει διαπιστωθεί ότι υπήρξε πρόσμιξη μοντέρνων ανθρώπων και Νεάντερταλ και αν και έχουν αναπτυχθεί διάφορες θεωρίες για την εξαφάνιση τους πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι τελικά ο μοντέρνος άνθρωπος εξώθησε σε εξαφάνιση του Νεάντερταλ. 

Για πολλά χρόνια η εικόνα που υπήρχε για τους Νεάντερταλ ήταν ότι επρόκειτο για ιδιαίτερα σωματώδη άτομα αλλά με περιορισμένες νοητικές ικανότητες. Τα τελευταία χρόνια σειρά ευρημάτων έχουν ανατρέψει αυτή την εικόνα αφού φαίνεται ότι οι Νέαντερταλ ήταν πολύ πιο έξυπνοι και ικανοί από όσο πιστεύαμε.

Ο άγνωστος πρόγονος

Ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή παλαιοανθρωπολογίας Χουάν- Λουίς Αρσουάγκα, του Πανεπιστημίου Κομπλουτένσε της Μαδρίτης πραγματοποίησαν νέες ανασκαφές στην Χαράδρα των Οστών. Ανακάλυψαν 17 κρανία και πολυάριθμα οστά από 28 σκελετούς. Σύμφωνα με τους ερευνητές τα κρανία αυτά ανήκουν σε έναν «χαμένο κρίκο» μεταξύ των Νεάντερταλ και ενός πιο πρωτόγονου είδους που προηγήθηκε και που μένει τώρα να προσδιοριστεί. 

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι αυτό το αρχαιότερο προγονικό είδος ζούσε στην Ευρώπη πριν από ένα εκατομμύρια χρόνια και θα έπρεπε να ονομαστεί Homo antecessor. Πιθανώς από αυτό το άγνωστο είδος ξεπήδησαν πριν από περίπου 500.000 χρόνια τόσο οι Νεάντερταλ, όσο και ο μοντέρνος άνθρωπος.

Οι συγκρούσεις

 

Η μελέτη των απολιθωμάτων αποκαλύπτει συνεχείς μάχες επιβίωσης και εξουσίας ανάμεσα σε διαφορετικά «βασίλεια» και φυλές, γεγονός που, μεταξύ άλλων, είχε ως συνέπεια ορισμένοι πρόγονοι των Νεάντερταλ να εξελίξουν ορισμένα χρήσιμα χαρακτηριστικά του προσώπου τους πιο γρήγορα από άλλους. 

«Ενα σενάριο όπως αυτό της σειράς "Games of Thrones" πιθανότατα περιγράφει την εξέλιξη των ανθρωπιδών στην Ευρασία και την Αφρική κατά τη Μέση Πλειστόκαινο περίοδο. Όπως και στη διάσημη σειρά, ποτέ δεν υπήρξε ένα ενωμένο και ενιαίο ευρωπαϊκό "βασίλειο" εκείνη την εποχή, αλλά ένας αριθμός "οίκων" που ζούσαν σε διαφορετικές περιοχές και συχνά ανταγωνίζονταν μεταξύ τους για τη γη. Το αποτέλεσμα ήταν ότι η ανθρώπινη εξέλιξη δεν ήταν μια βαθμιαία και αργή διαδικασία όλου του πληθυσμού με τον ίδιο ρυθμό σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο» αναφέρει ο Αρσουάγκα. 

Τα χαρακτηριστικά 

Η ανάλυση των κρανίων δείχνει ότι τα μεγάλα σαγόνια με τα γερά δόντια ήταν το πρώτο χαρακτηριστικό που ξεχώρισε σε αυτούς τους προ- Νεάντερταλ, καθώς τα χρησιμοποιούσαν ως εργαλείο ή «τρίτο χέρι» όπως αναφέρουν οι ερευνητές. Τα κρανία τους όμως ήσαν μικρά, καθώς δεν είχαν αναπτυχθεί ακόμη τα ογκώδη κρανία των κατοπινών Νεάντερταλ. 

Τα κρανία ανήκουν σχεδόν όλα σε νεαρά άτομα και ανακύπτει το ερώτημα του πώς πέθαναν αφού δεν φαίνεται η αιτία να ήταν κάποια φυσική ή γεωλογική καταστροφή αλλά και γιατί βρέθηκαν όλα μαζί στον πάτο του σπηλαίου. Οι επιστήμονες αναζητούν τώρα να βρουν έναν τρόπο για να τους κατατάξουν στο ανθρώπινο οικογενειακό δέντρο. H ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science». 

tovima.gr    ΘΟΔΩΡΗΣ ΛΑΪΝΑΣ