Το υπερπλεόνασμα αλλάζει το σκηνικό

«Εποικοδομητική» χαρακτήρισε η Κριστίν Λαγκάρντ τη συνάντηση που είχε με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο στην Ουάσινγκτον και η οποία επικεντρώθηκε στην επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα και στο ζήτημα του χρέους.

Καταλύτης θετικών εξελίξεων για το κλείσιμο της αξιολόγησης και το χρέος αποτελεί το εντυπωσιακό πρωτογενές πλεόνασμα 4,19% του ΑΕΠ που επιτεύχθηκε το 2016. Η ελληνική αποστολή προσέρχεται στη μάχη της Ουάσιγκτον με ισχυρά επιχειρήματα. 

Σε ένα τελικό «ξεκαθάρισμα» προχωρούν στην Ουάσιγκτον όλοι οι «παίκτες» του ελληνικού προγράμματος, με τις διεργασίες να είναι σε πλήρη εξέλιξη. Η κυβέρνηση έχει ως «ατού» το πλεόνασμα του 2016 (που είναι οκτώ φορές πάνω από τον στόχο) και επιμένει σε συμφωνία-πακέτο που θα περιλαμβάνει και το χρέος. Το δικό του μήνυμα στέλνει το ΔΝΤ -που λέει mea culpa για τις προβλέψεις του- και καθιστά σαφές πως θα μπει στο πρόγραμμα μόνο με συμφωνία για χρέος και πλεονάσματα.

Το θέμα των μεσοπρόθεσμων μέτρων εξελίσσεται στη «μητέρα των μαχών», με την κυβέρνηση να επιθυμεί η τελική λύση να ξεκλειδώνει την ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Οι διεργασίες των «παικτών» συνεχίζονται και επί τάπητος είναι μία σειρά εναλλακτικών εργαλείων, ενώ το κουαρτέτο επιστρέφει στην Αθήνα για τις τελικές συζητήσεις (πιθανότατα την ερχόμενη Τετάρτη).

Χθες ο Πολ Τόμσεν αναφέρθηκε στην εξαγορά των δανείων του ΔΝΤ, με δεδομένο πως τα επιτόκια του Ταμείου είναι ακριβά και μία τέτοια κίνηση θα βοηθήσει στην εικόνα του χρέους. Αυτό θα μπορούσε να γίνει σε επόμενη φάση με κεφάλαια του ESM, ενώ συνεχίζονται οι διεργασίες για το πώς θα μπορούσε σταδιακά ο Μηχανισμός Σταθερότητας να μετατραπεί σε ένα ευρωπαϊκό ΔΝΤ.

Σε αυτήν τη φάση το Ταμείο επιμένει πως πρέπει να υπάρχει συμφωνία για τα πρωτογενή πλεονάσματα και τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος. Διαφορετικά στέλνει μήνυμα -με αποδέκτες και στο Βερολίνο- πως δεν θα συμμετάσχει. Η επίλυση των δύο αυτών «καυτών» θεμάτων, θα ξεκλειδώσει τη συμμετοχή του με ένα ποσό της τάξης των 3 με 5 δισεκατομμυρίων. Η συμμετοχή θα είναι για όσο διάστημα διαρκεί και το πρόγραμμα με τον ESM, δηλαδή μέχρι τον Αύγουστο του 2018.

Η εαρινή σύνοδος του Ταμείου -που ξεκίνησε χθες και ολοκληρώνεται αύριο- προσφέρει την ευκαιρία για διεξοδικές συζητήσεις. Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο αναπληρωτής υπουργός Γιώργος Χουλιαράκης και ο υπουργός Οικονομίας Δημήτρης Παπαδημητρίου έχουν σειρά επαφών στην αμερικανική πρωτεύουσα με όλους τους πρωταγωνιστές στο ελληνικό πρόγραμμα.

Σε αυτό τον κύκλο συζητήσεων το Βερολίνο καλείται να κάνει μία κίνηση καλής θέλησης προς το ΔΝΤ και να αποδεχθεί έναν οδικό χάρτη για το μεσοπρόθεσμο πακέτο του χρέους.

Την ίδια στιγμή το Ταμείο καλείται να κάνει ένα βήμα πίσω στο θέμα των πρωτογενών πλεονασμάτων, καθώς η γερμανική πλευρά επιμένει να μπει ο πήχης στο 3,5%. Ουσιαστικά πρόκειται για δύο συγκοινωνούντα δοχεία, καθώς όσο πιο ψηλά είναι τα πλεονάσματα τόσο μικρότερες παρεμβάσεις στο χρέος απαιτούνται (κάτι που επιθυμεί η Γερμανία) και το αντίστροφο.

Mήνυμα στους επενδυτές

 
Η περιγραφή του μεσοπρόθεσμου πακέτου μέτρων είναι αναγκαία για να μπορέσει το Ταμείο να αλλάξει την έκθεση βιωσιμότητας για το ελληνικό χρέος. Και μπορεί το πακέτο να μπει σε εφαρμογή το καλοκαίρι του 2018 -καθώς μέχρι τότε τρέχουν τα βραχυπρόθεσμα μέτρα- ωστόσο ο προσδιορισμός τους θα στείλει μήνυμα στους επενδυτές και στις αγορές (με δεδομένο άλλωστε πως η κυβέρνηση έχει ως στόχο μια δοκιμαστική έξοδο στις αγορές εντός του 2017).

Ολες οι πλευρές καλούνται να «πατήσουν» πάνω στη συμφωνία του περσινού Eurogroup, όπου γινόταν αναφορά στους βασικούς άξονες των μεσοπρόθεσμων μέτρων. Οι συζητήσεις είναι προχωρημένες και εναλλακτικά κείμενα έχουν ανταλλαγεί μεταξύ του ΔΝΤ, του Βερολίνου και του ESM (που είχε την ευθύνη για το βραχυπρόθεσμο πακέτο).

Για την εξεύρεση συμβιβαστικής φόρμουλας θα χρησιμοποιηθούν μία σειρά οικονομικών εργαλείων, που σχετίζονται με την επέκταση της περιόδου ωρίμανσης και τη χρήση «εναλλακτικών» κεφαλαίων για τη σταθεροποίηση των επιτοκίων. Στο πλαίσιο αυτό μπορούν να χρησιμοποιηθούν ποσά που δεν έχουν αξιοποιηθεί από το τελευταίο δάνειο που είχε δοθεί στη χώρα, όπως τα χρήματα που «περίσσευσαν» από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Επίσης φαίνεται πως έχει κλειδώσει ως επιμέρους λύση η χρήση των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα, που έχουν οι ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες και τα οποία δεν έχουν «κουρευτεί» (περίπου 8 δισεκατομμύρια). Αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και ως «εγγύηση» στο ΔΝΤ.

Επί τάπητος είναι και η επιμήκυνση σχεδόν κατά μία δεκαετία, μετά την ισχύουσα διάρκεια του πιο μακροπρόθεσμου κομματιού του χρέους (δηλαδή να πάει στο 2070). Αυτό είναι μία λύση που αντιμετωπίζει θετικά το Βερολίνο. Η δεύτερη «εστία αντιπαράθεσης» μεταξύ ΔΝΤ και Βερολίνου είναι τα πλεονάσματα, όπου προωθείται συμβιβαστική λύση. Για παράδειγμα να διατηρηθούν -πιθανότατα για μία πενταετία από το 2018 και μετά- τα πρωτογενή πλεονάσματα του 3,5% που επιθυμεί το Βερολίνο (που αρχικά μιλούσε για δεκαετία). Η ελληνική κυβέρνηση έχει ταχθεί υπέρ της τριετίας, ενώ στόχος είναι στη συνέχεια να ξεκινήσει σταδιακά μείωση (για παράδειγμα να πέσουν στο 2,5% και να συνεχιστεί η υποχώρησή τους). Δηλαδή υπάρχει απόκλιση για το διάστημα 2021 - 2023.

Η δεύτερη «εστία αντιπαράθεσης» μεταξύ ΔΝΤ και Βερολίνου είναι τα πλεονάσματα, όπου προωθείται συμβιβαστική λύση. Για παράδειγμα να διατηρηθούν -πιθανότατα για μία πενταετία από το 2018 και μετά- τα πρωτογενή πλεονάσματα του 3,5% που επιθυμεί το Βερολίνο (που αρχικά μιλούσε για δεκαετία). Η ελληνική κυβέρνηση έχει ταχθεί υπέρ της τριετίας, ενώ στόχος είναι στη συνέχεια να ξεκινήσει σταδιακά μείωση (για παράδειγμα να πέσουν στο 2,5% και να συνεχιστεί η υποχώρησή τους). Δηλαδή υπάρχει απόκλιση για το διάστημα 2021 - 2023. 

TO MEA CULPA ΤΟΥ ΠΟΛ ΤΟΜΣΕΝ
«Επί εξίμισι χρόνια το ΔΝΤ έκανε λάθος εκτιμήσεις»

Με το ΔΝΤ να αναγνωρίζει το λάθος στις προβλέψεις του και να επιμένει στην ανάγκη συμφωνίας για χρέος και πλεονάσματα ώστε να μπει στο πρόγραμμα, συνεχίζονται οι συζητήσεις των «πρωταγωνιστών». Οι διαπραγματεύσεις στο Hilton ξεκινούν την ερχόμενη Τετάρτη, ενώ στο ενδιάμεσο Ουάσιγκτον και Βερολίνο καλούνται να βρουν μέσα από αμοιβαίους συμβιβασμούς μια κοινά αποδεκτή λύση.

Τα ανοιχτά θέματα θα πρέπει να κλείσουν μέσα στον Απρίλιο ή το αργότερο στις αρχές Μαΐου. Το πολυνομοσχέδιο θα πρέπει να ψηφιστεί μέχρι τα μέσα Μαΐου, ώστε η συνολική συμφωνία (global deal) να επισφραγιστεί στην προγραμματισμένη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών στις 22 του μήνα.

Νέα δεδομένα δημιουργούνται από το πλεόνασμα, που ανακοινώθηκε χθες και το οποίο με όρους Μνημονίου φτάνει το 4,19% (όταν ο στόχος ήταν 0,5%).

Στα στοιχεία αναφέρθηκε ο Πολ Τόμσεν, ο οποίος σημείωσε πως «είναι πολύ πάνω απ’ αυτό που προβλέπαμε. Πολύ παραπάνω απ' ό,τι οποιοσδήποτε προέβλεπε. Είναι ξεκάθαρο ότι είναι πολύ καλύτερο απ’ όσο περιμέναμε. Τα πρώτα πέντε χρόνια κάναμε συνεχώς λάθος από τη μια πλευρά. Υπερεκτιμούσαμε τη δημοσιονομική εικόνα. Τον τελευταίο 1,5 χρόνο κάναμε ανάποδο λάθος. Ούτε εγώ ούτε άλλοι κατανοήσαμε τις συνέπειες των capital controls. Ημασταν πολύ συντηρητικοί. Αυτό είναι ξεκάθαρο».

Ο διευθυντής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου σημείωσε πως το πλεόνασμα 3,5% μπορεί να διατηρηθεί για λίγο διάστημα και είπε μάλιστα πως «Ελλάδα και δανειστές βλέπουν αυτό το ποσοστό να πιάνεται το 2018, ενώ το Ταμείο έναν χρόνο αργότερα». Το ΔΝΤ επιμένει πως τα πλεονάσματα δεν μπορούν να μείνουν σε υψηλά επίπεδα για πολλά χρόνια καθώς αυτό δεν επιτρέπει στην οικονομία να αναπτύσσεται.

Ωστόσο το Βερολίνο επιμένει στη διατήρησή τους στο 3,5% για μία πενταετία (αρχικά μιλούσε για δεκαετία).

Ο γερμανικός παράγοντας

 
Το μήνυμα είναι πως το Ταμείο δεν θα συμμετάσχει χρηματοδοτικά εάν δεν ολοκληρωθεί και η εξειδίκευση των μέτρων για το δημόσιο χρέος. Ουσιαστικά το «μπαλάκι» πάει στη Γερμανία, που θα προτιμούσε να μεταθέσει τη συζήτηση μετά τις προγραμματισμένες στη χώρα εκλογές του Σεπτεμβρίου.

Πάντως ο Πολ Τόμσεν εκτίμησε ότι θα απαιτηθούν πολλά χρόνια και πρόσθετες μεταρρυθμίσεις έως ότου η Ελλάδα να επιστρέψει στα προ κρίσεως επίπεδα. Οσον αφορά στην επιμονή του Ταμείου για μεταρρυθμίσεις σε Φορολογικό και Ασφαλιστικό, είπε πως «έπρεπε το πακέτο να είναι περισσότερο φιλικό προς την ανάπτυξη».

ethnos.gr   ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ