Κατάδυση στο ναυάγιο του Ελγιν

Στο φως ανάγλυφα φαραωνικής εποχής και επιγραφή στον θεό Ρα που είχαν κλαπεί από την Αίγυπτο. Τμήμα του πλοίου παραμένει σε αρκετά καλή κατάσταση

Δύτες ερευνούν το ναυάγιο του πλοίου «Μέντωρ» με το οποίο ο λόρδος Ελγιν μετέφερε τα Γλυπτά του Παρθενώνα, αλλά και ανάγλυφα από την Αίγυπτο

Ο βυθός του Αιγαίου φαίνεται ότι κρύβει ακόμα μυστικά από την ιστορία των γλυπτών αριστουργημάτων του Παρθενώνα. Τα γλυπτά που λεηλάτησε ο Eλγιν, για τα οποία εντείνεται η δυναμική διεκδίκησης της επιστροφής τους, πριν καταλήξουν στην Αγγλία, είχαν παραμείνει 2-3 χρόνια στον βυθό των Κυθήρων.

Το καράβι το οποίο τα μετέφερε, ο «Μέντωρ», βούλιαξε τον Σεπτέμβριο του 1802 κοντά στο λιμανάκι του Αβλέμονα. Δύο αιώνες μετά, η Εφορία Εναλίων Αρχαιοτήτων έχει προχωρήσει σε συστηματικές ανασκαφικές έρευνες.

Ο Eλγιν είχε οργανώσει αποστολή στα Κύθηρα και προσέλαβε σφουγγαράδες που επί 2-3 χρόνια βουτούσαν και μάζεψαν ό,τι υπήρχε στον βυθό. Με ανύπαρκτα τεχνικά μέσα, καταδύθηκαν σε βάθος 20-22 μέτρων και κατάφεραν να ανασύρουν τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Μάλλον χωρίς να γνωρίζουν τι ακριβώς περιείχαν τα κιβώτια και πόσο πολύτιμα ήταν.

«Το πλοίο ήταν ένα εμπορικό μπρίκι που είχε χρησιμοποιηθεί και ως πολεμικό. Από το σκαρί σώζεται τμήμα μήκους 11 μέτρων και πλάτους 5 μέτρων σε αρκετά καλή κατάσταση. Το υπόλοιπο έχει καταστραφεί. Οι σφουγγαράδες με εντολή του Eλγιν, για να μπουν μέσα στο πλοίο έπρεπε να καταστρέψουν τμήματα της ''κουβέρτας'' προκειμένου να ανασύρουν τα κιβώτια με τα Γλυπτά. Συνολικά ανασύρθηκαν 16 κιβώτια» λέει ο αρχαιολόγος κ. Δημήτρης Κουρκουμέλης.

Η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων κάνει έρευνες επί τρία συνεχή χρόνια (2011-13) με τη συμβολή των Ιδρυμάτων Νιάρχου και Λάτση καθώς και του Kytherian Research Group. «Είχαν γίνει και παλαιότερα αποστολές με δεδομένη τη φημολογία ότι ίσως υπάρχουν ακόμα Γλυπτά από τον Παρθενώνα και οι αυτοψίες είχαν σκοπό να επιβεβαιωθούν ή να απορριφθούν οι πληροφορίες.

Το 2009 πριν ανοίξει το Μουσείο της Ακρόπολης η Εφορεία πήγε στο ναυάγιο καθώς υπήρχαν φήμες για το 17ο κιβώτιο. Εκείνο που εντοπίσαμε ήταν σχιστολιθικές πλάκες με απολιθώματα ψαριών που αποτελούσαν μέρος από το φορτίο του πλοίου. Τα τελευταία χρόνια η έρευνα γίνεται με μεθοδικό τρόπο και συστηματική ανασκαφή στο ναυάγιο. Ολοκληρώθηκε η χαρτογράφηση του πλοίου με φωτομωσαϊκό και αποτελεί τη βάση για τις ανασκαφικές τομές και την έρευνα με αναρροφητήρα. Σταδιακά ανασύρθηκαν αντικείμενα του πληρώματος και των επιβατών του πλοίου όπως: μελανοδοχεία, σφραγιδόλιθος, πιάτα, κουτιά, νομίσματα, θραύσματα από αγγεία, πιστόλες, μπουκάλια κρασί κλπ.

Πρόκειται για τμήματα από αιγυπτιακά ανάγλυφα 

 

Ευρήματα
Πέρσι προχωρήσαμε την ανασκαφή λίγο έξω από το γνωστό σκαρί και εντοπίσαμε δύο τμήματα από αιγυπτιακά ανάγλυφα. Τα ένα είναι από άγαλμα φαραωνικής εποχής μάλλον της 8ης δυναστείας του 1300 π.Χ. και το δεύτερο από επιγραφή στον θεό Ρα της πτολεμαϊκής περιόδου.

Ο ''Μέντωρ'' είχε περάσει από την Αλεξάνδρεια πριν έρθει στην Ελλάδα. Είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα ανακτά αρχαιότητες από την ''περισυλλογή'' που γινόταν εκείνη την περίοδο. Eχουν μια ιδιαίτερη αξία, καθώς είναι τα πρώτα που ανελκύονται από το σύνολο των αρχαιοτήτων που ο Eλγιν και οι περί αυτόν είχαν πάρει από την ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο» λέει ο κ. Δ. Κουρκουμέλης. Oσο για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, όπως σημειώνει «η εκτίμηση είναι ότι έχουν όλα ανασυρθεί. Υπάρχει και η μαρτυρία του Ιταλού επιστάτη, ονόματι Λουιτζιέρι που ακολουθούσε τον Eλγιν, ο οποίος στο ημερολόγιό του σημειώνει ότι τα έβγαλαν όλα».

ethnos.gr    ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ