Εντυπωσιακά ευρήματα που έλυσαν αιώνια μυστήρια

Το 2015 ήταν μια καλή χρονιά για την αρχαιολογία. Αυτά είναι τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα ανά τον κόσμο, πολλά εκ των οποίων αφορούν στον ελληνικό πολιτισμό  

Η χρονιά που πέρασε ήταν γεμάτη συναρπαστικές ανακαλύψεις. Βυθισμένα πλοία, μεγαλιθικές δομές, πολύχρωμα ψηφιδωτά, μούμιες και άθικτοι τάφοι μας έδωσαν απλόχερα πολύτιμες πληροφορίες για το παρελθόν. Το Discovery συγκέντρωσε τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα του 2015 και η λίστα δεν θα μπορούσε να μην έχει άρωμα Ελλάδας.

Σούπερ χεντζ

 

 

Μία από τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις της χρονιάς πέτυχαν Βρετανοί επιστήμονες που κατάφεραν την πιο λεπτομερή χαρτογράφηση του Στόουνχεντζ και του περιβάλλοντος χώρου 12 χιλιομέτρων για να διαπιστώσουν πως το αινιγματικό προϊστορικό μνημείο δεν στεκόταν μόνο εκεί όπου βρίσκεται σήμερα, αλλά περιβαλλόταν από 17 βωμούς. Κατά τη διάρκεια των ερευνών εντοπίστηκαν ίχνη από εξήντα μονόλιθους ή πυλώνες, που αποτελούσαν μέρος του λεγόμενου «σούπερ χεντζ», το οποίο είχε διάμετρο περίπου 1,5 χιλιομέτρου. Κάτω από έναν από τους αναρίθμητους λοφίσκους της περιοχής οι ερευνητές εντόπισαν ένα ξύλινο κτίριο, μήκους 33 μέτρων, που χρονολογείται πριν από έξι χιλιάδες χρόνια και το οποίο πιθανότατα χρησιμοποιείτο για τις ταφικές και άλλες τελετές.

Η κέτσαπ των Ρωμαίων, πρέτσελ 250 ετών και ροδάκινα πιο παλιά από τους ανθρώπους

 

 

Το φαγητό βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο της αρχαιολογικής έρευνας όταν ανακαλύφθηκε το κουφάρι ενός ρωμαϊκού πλοίου 2.000 ετών κοντά στις ακτές της Λιγκούρια στην Ιταλία. Το πλοίο ήταν φορτωμένο με χιλιάδες βάζα που περιείχαν τη λεγόμενη κέτσαπ των αρχαίων Ρωμαίων, μια πικάντικη σάλτσα με βάση το ψάρι γνωστή ως garum.

Παράλληλα, το λάθος ενός αρτοποιού πριν από 250 χρόνια, έκανε εφικτή την ανακάλυψη των πιο παλιών πρέτσελ. Βρέθηκαν απανθρακωμένα κάτω από το πάτωμα ενός παλιού φούρνου και έμοιαζαν ακριβώς όπως τα σημερινά. Πιστεύεται ότι ο φούρναρης τα ξέχασε στο φούρνο με αποτέλεσμα να καούν και μετά τα πέταξε σε μια τρύπα στο πάτωμα.

Οκτώ απολιθωμένα κουκούτσια από ροδάκινα που βρέθηκαν κοντά σε ένα σταθμό λεωφορείου στην Κίνα χρονολογούνται σε περισσότερα από δυόμισι εκατομμύρια χρόνια πίσω. Παρόμοια με τα σημερινά, φαίνεται πως τα ροδάκινα αποτελούσαν δημοφιλές σνακ πολύ πριν εμφανιστούν οι άνθρωποι στην περιοχή. 

Επιπλέον, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το πιο παλιό αλεύρι φτιάχτηκε από βρώμη πριν από 32.000 χρόνια.

Ο τάφος του Κέλτη πρίγκιπα με τα σπάνια αρχαιοελληνικά ευρήματα

 

 

Μία σημαντική ανακάλυψη πραγματοποίησαν οι αρχαιολόγοι στα περίχωρα του Λαβό στη Γαλλία, φέρνοντας στο φως τον τάφο ενός Κέλτη πρίγκιπα, που αποκάλυψε πλήθος στοιχείων για το εμπόριο στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Ο ταφικός θάλαμος, που χρονολογείται στον 5ο αιώνα π. Χ. περιλαμβάνει ετρουσκικά αλλά και ελληνικά αντικείμενα ανάμεσα στα οποία ένα δοχείο για κρασί που διακοσμείται στα χερούλια από κεφαλές που απεικονίζουν τον αρχαίο θεό Αχελώο, καθώς και μία στάμνα με το πρόσωπο του θεού Διονύσου. Το εύρημα θεωρείται εξαιρετικό όχι μόνο λόγω του μεγέθους του τάφου, αλλά και εξαιτίας της κατάστασης στην οποία βρίσκονται τα ευρήματα, τα οποία επιβεβαιώνουν τις εμπορικές συναλλαγές των Κελτών με τους λαούς της Μεσογείου.

Ο ασύλητος τάφος που ρίχνει φως στην ιστορία των Ετρούσκων

 

 

Ακόμα ένας εντυπωσιακός, ασύλητος τάφος βρέθηκε στα τέλη της χρονιάς από έναν αγρότη που όργωνε το χωράφι του λίγα χιλιόμετρα έξω από την Περούτζια στην Ιταλία. Πρόκειται για έναν ετρουσκικό τάφο ηλικίας 2.300 ετών που μπορεί να μας δώσει πληροφορίες για έναν από τους πιο αινιγματικούς πολιτισμούς, που άνθισε πολλούς αιώνες πριν από τους Ρωμαίους.

Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν στο εσωτερικό του τάφου δύο σαρκοφάγους, ειδώλια, υδρίες κι ένα μαρμάρινο κεφάλι. Η μία σαρκοφάγος φέρει την επιγραφή «Λαρίς», ενώ η επιγραφή στη δεύτερη έχει καταστραφεί. Το μαρμάρινο κεφάλι που απεικονίζει ένα νέο και όμορφο άντρα ήταν μάλλον μέρος ενός αγάλματος που καταστράφηκε και ακόμα δεν γνωρίζουμε τη χρήση του. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, η ανακάλυψη ενός ασύλητου τάφου στην περιοχή ήταν κάτι απρόσμενο, γιατί  έχει οι περισσότεροι έχουν συληθεί από τυμβωρύχους εδώ και αιώνες.

Οι Ετρούσκοι θεωρούνται από τους πιο αινιγματικούς πολιτισμούς, καθώς ελάχιστες είναι οι πληροφορίες που υπάρχουν σχετικά με την καταγωγή και τη γλώσσα τους, η οποία δεν συνδέεται με τις ινδο-ευρωπαϊκές. Κατοικούσαν στην Ετρουρία, κατά τους Ρωμαίους ή Τυρρηνία κατά τους Έλληνες στην κεντρική χώρα της σημερινής Ιταλίας. Οι Τυρρηνοί ανέπτυξαν έναν εντυπωσιακό πολιτισμό ήδη από τον 8o αιώνα π.Χ. Το ενδιαφέρον των Ετρούσκων για τις ταφικές ιεροτελεστίες και τη λατρεία των νεκρών μάς κληροδότησε μια εκπληκτική συλλογή καλά συντηρημένων υπολοίπων του πολιτισμού τους.

Το ελληνιστικό φρούριο της Άκρας στην Ιερουσαλήμ

 

 

Έπειτα από έρευνες που διήρκεσαν έναν αιώνα, αρχαιολόγοι ανακοίνωσαν στις αρχές Νοεμβρίου ότι βρήκαν τα ερείπια ενός φρουρίου της ελληνιστικής περιόδου, το οποίο αποτελούσε κάποτε κέντρο εξουσίας στην Ιερουσαλήμ και οχυρό για την αντιμετώπιση εβραϊκής εξέγερσης που αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη, στο βιβλίο των Μακκαβαίων.

Με μήκος που υπολογίζεται σε 250 μέτρα και 60 μέτρα πλάτος το οχυρό της Άκρας οικοδομήθηκε πριν από περισσότερο από 2.000 χρόνια από τον Αντίοχο Επιφανή, βασιλιά της δυναστείας των Σελευκιδών κατά την ελληνιστική περίοδο. Πολλοί υποστήριζαν πως βρισκόταν εκεί όπου βρίσκεται τώρα η Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ, όμως τα ερείπια βρέθηκαν εκτός των τειχών και δεσπόζουν σε μια κοιλάδα προς τον νότο, περιοχή στην οποία, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, είχε επικεντρωθεί η κατασκευή της Ιερουσαλήμ επί του βιβλικού βασιλιά Δαβίδ.

Κάτω από την επιφάνεια που πριν από μια δεκαετία ήταν ένας ασφαλτοστρωμένος χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων, οι αρχαιολόγοι σνέσκαψαν επιμελώς έναν τεχνητό λόφο, αποτελούμενο από στρώματα γης που άφησαν πίσω τους διαδοχικοί πολιτισμοί. Σε ένα σημείο ανακάλυψαν λίθους από τμήμα ενός μεγάλου τείχους, τη βάση ενός πύργου και ένα κεκλιμένο αμυντικό ανάχωμα, κοντά στα οποία βρέθηκαν τεχνουργήματα, όπως νομίσματα και χερούλια από κούπες κρασιού, που χρονολογούνται από την εποχή του Αντίοχου. Βρέθηκαν επίσης βλήματα σφεντόνας από μολύβι και αιχμές βελών από χαλκό από την ίδια περίοδο, ίσως από μάχες ανάμεσα στις προ ελληνιστικές δυνάμεις και εβραίους αντάρτες που προσπαθούσαν να καταλάβουν το οχυρό.

22 αρχαία ναυάγια στον ελληνικό βυθό

 

 

Μια μεγάλη ανακάλυψη σε ένα μικρό ελληνικό αρχιπέλαγος είναι πιθανώς το πιο σημαντικό υποβρύχιο αρχαιολογικό εύρημα της χρονιάς. Οι Φούρνοι χαρακτηρίζονται πλέον ως η παγκόσμια πρωτεύουσα των αρχαίων ναυαγίων και όχι άδικα, αφού κάτω από τα νησάκια βρίσκεται κρυμμένος ένας τεράστιος θησαυρός που ήρθε στο φως το καλοκαίρι από ομάδα Ελληνοαμερικάνων αρχαιολόγων.

Μέσα σε 13 ημέρες ερευνών εντοπίστηκαν στο βυθό των Φούρνων 22 ναυάγια αρχαίων εμπορικών πλοίων, και ο αριθμός τους αναμένεται να αυξηθεί καθώς οι αρχαιολόγοι έχουν ερευνήσει μόλις το 5% των ακτών του αρχιπελάγους.  Τα ναυάγια εκτείνονται από την Αρχαϊκή Περίοδο (700-480 π.Χ.), στην Κλασική (480-323 π.Χ.) και την Ελληνιστική (323 - 31 π.Χ.), μέχρι και την Ύστερη Μεσαιωνική Περίοδο (16ος αιώνας).

Τα φορτία τους αποκαλύπτουν εμπορικές συναλλαγές μεγάλων αποστάσεων ανάμεσα στη Μαύρη Θάλασσα, το Αιγαίο, την Κύπρο, την Ανατολή και την Αίγυπτο. Τουλάχιστον τρία πλοία μετέφεραν φορτίο με αμφορείς ή αγγεία, τα οποία δεν έχουν βρεθεί στο παρελθόν σε άλλα ναυάγια.

Διάβασαν καμένους ελληνικούς παπύρους

 

 

Το 2015 οι αρχαιολόγοι δεν ήταν πολυάσχολοι μόνο στο πεδίο αλλά και στα εργαστήριά τους όπου έλαβαν χώρα μια σειρά από σημαντικές ανακαλύψεις. Χρησιμοποιώντας μία νέα τεχνική ακτίνων Χ, Ιταλοί επιστήμονες κατάφεραν να διαβάσουν τις πρώτες λέξεις σε δύο αρχαίους παπύρους, γραμμένους στα ελληνικά, οι οποίοι είχαν καεί από την έκρηξη του Βεζούβιου πριν από περίπου 2.000 χρόνια.

Οι συγκεκριμένοι πάπυροι είχαν ανακαλυφθεί μαζί με εκατοντάδες άλλους το 1754, σε ένα δωμάτιο - βιβλιοθήκη σε μία βίλα στην πόλη Herculaneum, η οποία καταστράφηκε μαζί με την Πομπηία, όταν εξερράγη το ηφαίστειο. Η βίλα και η βιβλιοθήκη, που ήταν γεμάτη από επικούρεια φιλοσοφικά κείμενα, πιστεύεται ότι ανήκε σε κάποιον πλούσιο Ρωμαίο πολιτικό, ίσως στον πεθερό του Ιούλιου Καίσαρα.

Κατά την έκρηξη του Βεζούβιου, το 79 μΧ, οι πάπυροι κάηκαν από ένα κύμα καυτού αέρα, που άγγιζε τους 320 βαθμούς Κελσίου, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ανοιχτούν χωρίς να καταστραφούν. Οι επιστήμονες όμως στο Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας της Νάπολης βρήκαν έναν τρόπο να διαβάσουν κάποιους από τους παπύρους, οι οποίοι πιστεύεται ότι φτάνουν σε μήκος τα 15 μέτρα, χωρίς να τους ανοίξουν. Ανέπτυξαν μία νέα τεχνική τομογραφίας ακτίνων-Χ, η οποία μπορεί να ξεχωρίσει το μαύρο μελάνι των γραμμάτων από το απανθρακωμένο χαρτί, χάρη σε μία ανεπαίσθητη αλλά διακριτή διαφορά στον τρόπο με τον οποίο τα δύο υλικά διαθλούν τις ακτίνες-Χ. Με αυτή τη διαδικασία διάβασαν μερικά γράμματα από το ελληνικό αλφάβητο και μερικές λέξεις σε δύο παπύρους, οι οποίοι είχαν δοθεί ως δώρο στον Ναπολέοντα Βοναπάρτη το 1802 και σήμερα ανήκουν στο Ινστιτούτο της Γαλλίας. Πιστεύουν μάλιστα ότι θα καταφέρουν να διαβάσουν ολόκληρα τα κείμενα των παπύρων χρησιμοποιώντας στη συνέχεια ένα πιο ισχυρό μηχάνημα εκπομπής ακτίνων-Χ, που ονομάζεται Σύγχροτρον.

Μούμιες: Οι πολύτιμοι σύμμαχοι της ιατρικής

 

 

Οι μούμιες αποτελούν πολύτιμες πηγές ιατρικών πληροφοριών και η μελέτη τους έχει οδηγήσει σε μερικά από τα πιο σημαντικά ευρήματα της σύγχρονη κλινικής ιατρικής.

Τον περασμένο Αύγουστο ερευνητές ανακοίνωσαν πως ανακάλυψαν την πιο παλιά περίπτωση καρδιακής ανεπάρκειας στα υπολείμματα ενός Αιγύπτιου αξιωματούχου ονόματι Nebiri, που έζησε κατά την 18η Δυναστεία του φαραώ Τούθμωσις Γ’ (1479-1424 π.Χ.).

Επιπλέον, Γερμανοί ερευνητές διέγνωσαν την πιο παλιά περίπτωση λευχαιμίας σε ένα σκελετό 7.000 ετών. Ανήκε σε μια γυναίκα που πέθανε ανάμεσα στο 30ο και το 40ο έτος της ηλικίας της και βρέθηκε το 1982 στη νοτιοδυτική Γερμανία.

Παράλληλα, μια μούμια μέσα σε ένα καλάθι βοήθησε τους επιστήμονες να κατανοήσουν την εξέλιξη των παθογόνων, καθώς τα γονίδια που συνδέονται με τις αντιστάσεις του ανθρώπινου οργανισμού στα αντιβιοτικά βρέθηκαν στο έντερο και τα περιττώματα μιας μούμιας του 11ου αιώνα, πολύ πριν ανακαλυφθούν τα αντιβιοτικά. Προερχόμενη από το Κούσκο, την αρχαία πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Ινκας, η μούμια ανήκει σε μια γυναίκα που πέθανε ανάμεσα στο 18ο και το 23ο έτος της ηλικίας της. Το εν λόγω εύρημα υποδεικνύει ότι η αντίσταση στα αντιβιοτικά δεν συνδέεται απαραίτητα με την κατάχρησή τους, αφού οι γονιδιακές μεταλλάξεις που αποδίδονται σε αυτήν υπήρχαν ήδη σε βακτήρια πριν από 1.000 χρόνια.

news247.gr   Ιωάννα Μπρατσιάκου