Σφίγγουν την ευρωζώνη

«Υιοθετήσαμε ένα πλήρες πακέτο οικονομικών μέτρων»... Με τη φράση αυτή χαιρέτισε τις πρωινές ώρες της Παρασκευής ο πρόεδρος των 27, Χέρμαν βαν Ρόμπαϊ, το «κλείσιμο» από τους Ευρωπαίους ηγέτες του «πακέτου» μέτρων που αποτελούν τη συνολική απάντηση της ευρωζώνης στην κρίση δημοσίου χρέους των μελών της.

Ενα «πακέτο» που προώθησε η Γερμανία, το τροποποίησε ο Χ.Β. Ρόμπαϊ και υιοθετήθηκε με την ικανοποίηση αιτήματος του Βερολίνου, ως προς τη σταδιακή γερμανική συνεισφορά στο μόνιμο μηχανισμό χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Η Ανγκελα Μέρκελ είχε, λοιπόν, την πρώτη και την τελευταία λέξη στο «πακέτο», τα βασικά σημεία του οποίου είναι:

1. Προσωρινό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας: το Ταμείο αυτό ετέθη σε λειτουργία από την άνοιξη του 2010 και λήγει το 2013. Η πραγματική δυνατότητα δανειοδότησης αυξήθηκε από 250 δισ. ευρώ σε 440 δισ. ευρώ. Θα έχει επίσης τη δυνατότητα αγοράς εθνικών ομολόγων από την πρωτογενή αγορά, μέτρο που θα συνεχιστεί από το μόνιμο μηχανισμό που θα διαδεχθεί το ταμείο από τα μέσα του 2013.

2. Μόνιμος Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας: τίθεται σε ισχύ από τα μέσα του 2013. Η κεφαλαιακή επάρκεια ορίστηκε σε 500 δισ. ευρώ, αλλά θα μπορεί να αντλεί από τις αγορές μέχρι και 700 δισ. ευρώ. Τα καταβεβλημένα κεφάλαια από τα κράτη-μέλη θα ανέλθουν σε 80 δισ. ευρώ το 2016 -τα 40 δισ. ευρώ θα πρέπει να είναι διαθέσιμα από το 2013- και τα κεφάλαια υπό μορφή εγγυήσεων σε 620 δισ. ευρώ. Η Γερμανία θα συμβάλει τη μερίδα του λέοντος (27,1% ή 22 δισ. ευρώ). Η συμβολή της Ελλάδας ορίστηκε σε 2,817%, δηλαδή 3,5 δισ. ευρώ. Η Γερμανία ζήτησε να καταβάλει τη συνεισφορά της σε 5 δόσεις από 4,4 δισ. ευρώ η καθεμία, αίτημα που έγινε αποδεκτό χωρίς δυσκολία.

3 Τόσο το προσωρινό ταμείο όσο και ο μόνιμος μηχανισμός θα προσφέρουν δάνεια με ελαφρώς χαμηλότερο επιτόκιο (κόστος χρηματοδότησης +2% μονάδες βάσης για δάνεια μέχρι 3 ετών + 100 μονάδες βάσης για δάνεια μεγαλύτερης διάρκειας).

4 Για την Ελλάδα και την Ιρλανδία προβλέπεται επιμήκυνση της αποπληρωμής των δανείων τους κατά 7,5 χρόνια.

5 Υιοθετήθηκε το Σύμφωνο για το ευρώ (ή Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας) επί του οποίου επέμενε η Γερμανία. Το Σύμφωνο αυτό προβλέπει συγκράτηση των μισθών, μεταρρυθμίσεις για πιο ευέλικτες αγορές εργασίας, αύξηση των ορίων ηλικίας για συνταξιοδότηση ανάλογα με το προσδόκιμο ζωής, μέτρα και νομική δέσμευση για μείωση του ελλείμματος και χρέους, καθώς και ενιαία φορολογική βάση στη φορολογία των επιχειρήσεων.

6 Το Σύμφωνο Σταθερότητας αναθεωρείται με την επιβολή πιο αυστηρών κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας. Στο πλαίσιο αυτό, οι κυρώσεις γίνονται αυστηρότερες για τις χώρες που συνεχίζουν να έχουν υπερβολικό έλλειμμα ή χρέος.

Σχετικά με την πολιτικο-οικονομική κρίση στην Πορτογαλία, οι ηγέτες περιμένουν τις κινήσεις της Λισαβόνας, η οποία δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει τη στάση που θα τηρήσει. Βέβαια, το πιο πιθανό είναι να προσφύγει στο προσωρινό ταμείο για δανειοδότηση. Οι Χ.Β. Ρόμπαϊ και ο Ζοσέ Μπαρόζο δήλωσαν ότι ο παραιτηθείς Πορτογάλος πρωθυπουργός Ζοζέ Σόκρατες τους διαβεβαίωσε ότι όποια και αν είναι η μελλοντική κυβέρνηση της χώρας, θα πετύχει τους στόχους που έχουν καθοριστεί για την εξυγίανση των ελλειμμάτων. Με ποια μέτρα όμως;

Επίσης, ο πρόεδρος της ευρωζώνης Ζ.-Κ. Γιουνκέρ και η καγκελάριος Α. Μέρκελ δήλωσαν ότι ο ηγέτης της πορτογαλικής αντιπολίτευσης, Πέντρο Κοέλιο, υποσχέθηκε ότι θα τηρήσει τους στόχους επί των οποίων έχει δεσμευθεί η κυβέρνηση Σόκρατες. Με την εφαρμογή, φυσικά, άλλων μέτρων... Πάντως, η εκτίμηση που επικρατεί στις Βρυξέλλες για την αντιμετώπιση της κρίσης στην Πορτογαλία είναι ότι «οι αγορές θα δείξουν». Και, προς το παρόν, οι αγορές έχουν περάσει στην επίθεση...

Προς το παρόν, οι περισσότεροι ηγέτες περιορίζονται στο παιχνίδι των προβλέψεων και προσπαθούν να πείσουν ότι το επόμενο θύμα δεν θα είναι η Ισπανία. Ετσι, ο Ζ.-Κ. Γιουνκέρ εκτίμησε ότι η Λισαβόνα θα ζητήσει δάνειο ύψους 75 δισ. ευρώ. Αλλοι προβλέπουν ένα ποσό μεταξύ 50-60 δισ. ευρώ και ορισμένοι φθάνουν μέχρι τα 100 δισ. ευρώ. Σχετικά με την επέκταση της κρίσης, ο πρόεδρος της ευρωζώνης θεωρεί ότι «δεν υπάρχει σύγκριση μεταξύ της Ισπανίας και της Πορτογαλίας». Και διαβεβαίωσε ότι «η Ισπανία δεν θα γίνει στόχος των αγορών σε ένα ηλίθιο παιχνίδι ντόμινο»... *

Τι πήρε η Αθήνα

Η Ελλάδα είδε να υιοθετούνται ορισμένα ουσιαστικά αιτήματά της από τη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών, τα οποία ενδέχεται να διευκολύνουν τις κινήσεις της για την αντιμετώπιση των προβλημάτων χρέους που αντιμετωπίζει, εάν φυσικά γίνουν οι κατάλληλοι χειρισμοί.

Αλλά η θέση της κινδυνεύει να καταστεί ακόμη πιο επώδυνη με τα μέτρα που προβλέπει το «πακέτο», με στόχο την επιβολή μιας αυστηρότερης δημοσιονομικής πειθαρχίας στην ευρωζώνη.

Τι πήρε η Αθήνα; Τη μείωση του επιτοκίου δανεισμού, μέτρο που μεταφράζεται σε εξοικονόμηση ορισμένων δισ. ευρώ και, κυρίως, μια ψυχολογική τόνωση για την αντιμετώπιση των αγορών.

Την επιμήκυνση της αποπληρωμής του δανείου ύψους 110 δισ. ευρώ κατά 7,5 χρόνια... Μια ανάσα που θα επιτρέψει μεγαλύτερη ευελιξία κινήσεων. Τη δυνατότητα, τόσο του σημερινού με προσωρινή ισχύ Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας όσο και του μόνιμου μηχανισμού που θα πάρει τη σκυτάλη από τα μέσα του 2013, να αγοράζει εθνικά ομόλογα από την πρωτογενή αγορά, δηλαδή από τη χώρα έκδοσης. Ισως είναι το πιο σημαντικό αίτημα της χώρας.

Από την άλλη πλευρά, όμως, με τη δέσμευση της Ελλάδας στην πιστή εφαρμογή μιας σειράς μέτρων δημοσιονομικής πειθαρχίας, ο κίνδυνος είναι ορατός να βυθιστεί ακόμη περισσότερο η χώρα στα λιμνάζοντα ύδατα της λιτότητας.

enet.gr Κ. ΜΟΣΧΟΝΑΣ