Πέθανε χθες ο δημιουργός της «Στέλλας» και του κινηματογραφικού «Ζορμπά», ο Ελληνοκύπριος σκηνοθέτης Μιχάλης Κακογιάννης σε ηλικία 90 ετών. Κατέληξε στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» στις 3.10 τα ξημερώματα λόγω καρδιακής καταπληξίας μετά από νέο στεφανιαίο επεισόδιο.
Ο Μιχάλης Κακογιάννης γεννήθηκε στη Λεμεσό της Κύπρου τον Ιούλιο του 1922 και γύρισε τον κόσμο δημιουργώντας «ως πλάνητας με προίκα και εφόδιο την ελληνικότητα, που έφερα μέσα μου, αρετή όντως», όπως έγραψε στη βιογραφία του με τίτλο «Σε πρώτο πλάνο».
Σπούδασε Νομική στην Αγγλία και πήρε το δίπλωμά του, βάζοντας παράλληλα τις βάσεις της καλλιτεχνικής πορείας του. Τα πρώτα χρόνια του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου, ο νεαρός Κακογιάννης εργαζόταν στο BBC, στέλνοντας μηνύματα δύναμης με τις εκπομπές του στους Έλληνες της κατεχόμενης χώρας του, ενώ παράλληλα παρακολουθούσε σκηνοθεσία θεάτρου στο Ολντ Βικ. Άρχισε να δουλεύει επαγγελματικά ως ηθοποιός με ζενίθ της πορείας του τον πρωταγωνιστικό ρόλο του «Καλιγούλα», για τον οποίο τον διάλεξε ο ίδιος ο Αλμπέρ Καμί και τον σκηνοθέτησε ο Αλέξης Σολομός, που τότε ζούσε στο Λονδίνο. Εκεί γνωρίστηκε και με τον Δημήτρη Χορν, που φιλοξένησε στο Λονδίνο κι εκεί ο Νάνος Βαλαωρίτης του υπέβαλε την ιδέα να γράψει το πρώτο του σενάριο με βάση την «Ερόικα» του Κοσμά Πολίτη, που έγινε αργότερα ταινία. Η δε γνωριμία του με τον Δημήτρη Χορν και η φιλία τους, όταν γύρισαν στην Αθήνα, τον έφερε σε επαφή με την Έλλη Λαμπέτη και από εκεί προέκυψε το «Κυριακάτικο ξύπνημα».
Το 1947, ξεκίνησε την καριέρα του στο Θέατρο της Αγγλίας ως ηθοποιός, γρήγορα όμως τον κέρδισε η σκηνοθεσία και το 1953 ήρθε στην Ελλάδα. Το 1954, με την κινηματογραφική ταινία «Κυριακάτικο Ξύπνημα», ο Μιχάλης Κακογιάννης έκανε την αρχή της διεθνούς σκηνοθετικής του καριέρας. Η «Στέλλα», το «Κορίτσι με τα μαύρα», το «Τελευταίο ψέμα» η τριλογία του: «Ηλέκτρα», «Τρωάδες» και «Ιφιγένεια» και ο «Ζορμπάς» είναι μερικές μόνο από τις ταινίες του που διαγωνίστηκαν και προβλήθηκαν στα εγκυρότερα φεστιβάλ παγκοσμίως και απέσπασαν πολλά βραβεία και τιμητικές διακρίσεις. Στις ταινίες του συνεργάστηκε με μεγάλους Έλληνες ηθοποιούς, αλλά και με γνωστούς και καταξιωμένους ηθοποιούς της Αμερικής και της Ευρώπης.
Ο εμβληματικός «Ζορμπάς» του άνοιξε τις πόρτες και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού όπου ανέβασε κλασικό ρεπερτόριο σε Αμερική και Ευρώπη, όπερα, αλλά συχνά και τραγωδίες. Ο Κακογιάννης παρουσίασε για πρώτη φορά τις «Τρωάδες» στο Φεστιβάλ των Δύο Κόσμων στο Σπολέτο της Ιταλίας και ξανά στη Νέα Υόρκη και το Παρίσι, πριν τις μεταφέρει στον κινηματογράφο με την Κάθριν Χέπμπορν ως Εκάβη.
Κορυφαία στιγμή της καριέρας του υπήρξε το δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ «Αττίλας 1974». Όπως είχε πει ο ίδιος, μόλις είχε σκηνοθετήσει «Οιδίποδα Τύραννο» για το Εθνικό Θέατρο της Ιρλανδίας, όταν έμαθε για την εισβολή. Σε όλη τη διάρκεια της δικτατορίας ο Κακογιάννης δεν είχε έρθει στην Ελλάδα. Άλλωστε, ήταν από τους πρώτους που την 21η Απριλίου του 1967 έκανε δηλώσεις στα γαλλικά ραδιόφωνα, αλλά και από εκείνους που συνεργάστηκαν ειδικά με τη Μελίνα στον αντιχουντικό αγώνα.
Το 2004, ο Μιχάλης Κακογιάννης συνέστησε το κοινωφελές ίδρυμα με την επωνυμία «Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης» με σκοπό τη μελέτη, υποστήριξη και διάδοση των τεχνών του θεάτρου και του κινηματογράφου, καθώς και την καταγραφή και διαφύλαξη των δημιουργημάτων των τεχνών αυτών, ενώ το φθινόπωρο του 2009 ξεκίνησε η λειτουργία του Πολιτιστικού Κέντρου του Ιδρύματος που βρίσκεται στην οδό Πειραιώς 206, στον Ταύρο.
Ο Μιχάλης Κακογιάννης τιμήθηκε για την προσφορά του με πολλές διακρίσεις σε Ελλάδα, Κύπρο και εξωτερικό. Βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών για την προσφορά του στο έθνος, από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για το συνολικό έργο του και αναγορεύθηκε διδάκτωρ Τεχνών στο Columbia College, και επίτιμος διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
ΤΖΑΚΟΥ ΕΛΕΝΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου